Tom Lanoye. Zuivering. Amsterdam: Prometheus, 2017.

Gideon Rotier maakt overdag de huizen van zelfmoordenaars schoon, en van mensen die zichzelf en hun  omgeving extreem hebben verwaarloosd en luistert dan 's avonds naar Spotify Classical terwijl hij Franse dichters leest. Hij spreekt niet graag, want hij spreekt niet goed.

Hij is kortom, een personage uit een groteske. Een groteske die zich ineens in onze tijd lijkt af te spelen, want er komt een vluchteling binnen uit een land dat op Syrië lijkt, al wordt die naam niet genoemd. Youssef. En er worden in België allerlei terroristische aanslagen gepleegd die Gideon en zijn nieuwe vriend moeten opruimen.

Behalve dat het tóch een groteske is, want er worden wel ineens heel veel aanslagen gepleegd, en hele gruwelijk goed gelukte. En Youssef blijkt uit het niets een gezin te hebben, dat hij naar Gideons huis haalt om hen allen vervolgens te verlaten, op weg naar een beter onderkomen in Brazilië of Mexico.

De tijden waarin we leven zijn af en toe behoorlijk grotesk, maar Zuivering laat zien dat het nog altijd grotesker kan.

Het begin van Zuivering is buitengewoon fraai geschreven, Tom Lanoye laat Gideon Rotier formuleren dat het een aard heeft. Gaandeweg, naarmate de gruwelen zich verder opstapelen, wordt de stijl minder opvallend, en af en toe een beetje expres (door Lanoye) onhandig (door Rotier).

Die Rotier is een meesterlijk personage van Lanoye. Een onbetrouwbare verteller bij uitstek, de hele tijd bezig zichzelf vrij te pleiten, iemand die enorm trots is op zijn kleinere en grotere misdaden en jou als lezer die grotere en kleinere vergrijpen voortdurend weet te verkopen: zijn achterover drukken van allerlei goederen op het werk, de manier waarop hij zich over al die mooie mensen die in zijn huis komen wonen ontfermd. En in zekere zin blijft hij dat beeld van puurheid van zichzelf behouden, hoeveel schade hij ook berokkend – groteske figuur in een wereld van grotesken.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.